Phương pháp TRIZ - Nguyên tắc 7: Chứa trong

Nếu chúng ta luôn phê phán một cách tiêu cực, bi quan với một thái độ xa lánh thì hậu quả nào tất yếu sẽ xảy ra? Mọi người sẽ không thể sáng tạo nên cái mới, không thể khuyến khích người khác phát huy hết khả năng của mình nếu lúc nào họ cũng tìm cách bác bỏ những ý tưởng mới vì một vài lý do chủ quan.

Mục lục

1. Phát biểu nguyên tắc

2. Vận dụng nguyên tắc

      a. Chứa trong để làm gọn

      b. Chứa trong để làm bự

      c. Chứa trong để che dấu

      d. Chứa trong để gia cường

      e. Chứa trong để phân cấp

      f. Chứa trong để định hình

      g. Chứa trong để khai thác

      h. Chứa trong để vận chuyển

      i. Chứa trong để cách ly

      j. Chứa trong để giao nhau

      k. Chứa trong để chứa đựng

3. Hình ảnh gợi mở sáng tạo

NGUYÊN TẮC 7: CHỨA TRONG

1. Phát biểu nguyên tắc

Mặc dù mỗi đối tượng có phạm vi tồn tại riêng, tuy nhiên hãy tìm cách nhét đối tượng này vào bên trong đối tượng khác xem sao.

Đệ tử:

-  Tư tưởng của nguyên tắc chứa trong là gì, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-  Là sắp đặt đối tượng này “nằm trong” đối tượng khác miễn sao có lợi! Khái niệm “nằm trong” được hiểu theo nghĩa rộng chứ không thuần túy về mặt không gian tồn tại. Chẳng hạn, trong toán học, tập số nguyên (tập Z) “nằm trong” tập số thực (tập R).

Đệ tử:

-  Vận dụng nguyên tắc chứa trong có lợi ích gì, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-  Trong phần vận dụng nguyên tắc sẽ lần lượt liệt kê một số phương diện lợi ích của nguyên tắc này. Chẳng hạn, vào thời computer thiên hạ ứng dụng máy vi tính trong lĩnh vực nông nghiệp dưới nhiều hình thức khác nhau. Sau đây là một ví dụ tiêu biểu.

 Chứa đất trong màn hình để trồng cây. (ảnh: nguồn internet)

Đệ tử:

-   Về vận dụng nguyên tắc chứa trong, giữa thời computer và thời đồ đá có gì khác nhau, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-   Thời computer vận dụng nguyên tắc chứa trong vô cùng điêu luyện. Thật vậy, vào thời đồ đá, các khu dân cư thường cách xa nghĩa địa nhiều ngày đường đi ngựa. Trong khi đó, vào thời computer, khu dân cư và nghĩa địa có xu hướng đan quyện vào nhau: nghĩa địa trong lòng khu dân cư, khu dân cư trong lòng nghĩa địa, chẳng biết đâu mà lần.

Đệ tử:

-  Cần ứng xử với nguyên tắc chứa trong như thế nào cho phải đạo, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-   Hãy vận dụng nguyên tắc chứa trong để phát sinh những ý tưởng mới. Còn những ý tưởng mới đó là sáng tạo hay tối tạo cần phải xem xét đánh giá. Nguyên tắc này không phải là một phép màu nhiệm cựa đâu trúng đó.

2. Vận dụng nguyên tắc

a. Chứa trong để làm gọn

Đệ tử:

-  Có thể vận dụng nguyên tắc chứa trong để làm gọn đối tượng được không, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-  Đây là lối suy nghĩ phổ biến khi vận dụng nguyên tắc chứa trong khi nghĩ rằng nhét đối tượng này vào trong đối tượng khác sẽ làm cho không gian của hai đối tượng trở nên gọn hơn so với lúc ban đầu. Chẳng hạn, ăn ten roi của radio đời cũ thường được lồng vào nhau từng đoạn để thu gọn hoặc kéo dài khi cần thiết tùy theo dải tần số thu sóng.

 Chứa trong để làm gọn. (ảnh: nguồn internet)

Chứa trong để làm gọn. (ảnh: nguồn internet)

b. Chứa trong để làm bự

Đệ tử:

-   Có thể vận dụng nguyên tắc chứa trong để làm bự đối tượng được không, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-  Đây là cơ sở khoa học của ngành thẩm mỹ ngoại khoa với những thao tác chủ chốt là: bơm, độn, găm, chêm, nêm, nhồi, nhét,... Không chỉ thợ độn trong ngành giải phẩu thẫm mỹ mà thợ độn trong nhiều ngành khác nhau vẫn miệt mài thực hiện nguyên tắc chứa trong. Chẳng hạn, thợ độn trong ngành thủy hải sản bơm rau câu vào thân tôm để tăng trọng lượng.

 Chứa trong để làm bự. (ảnh: nguồn internet)

c. Chứa trong để che dấu

Đệ tử:

-   Có thể vận dụng nguyên tắc chứa trong để che dấu đối tượng không, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-   Đây là một tiếp cận quan trọng trong việc vận dụng nguyên tắc chứa trong. Những gì xấu xí hoặc rối rắm thường được nhét vào bên trong thứ khác để che đậy cho khuất mắt. Với triết lý xấu xí che tốt đẹp khoe nên tất cả những cái xấu xí đều được chứa trong/sau những bức phông màn xinh xắn mê ly.

Chứa trong để che dấu đối tượng. (ảnh: nguồn internet)

Chứa trong để che dấu đối tượng. (ảnh: nguồn internet)

d. Chứa trong để gia cường

Đệ tử:

-   Điệp viên James Bond với mật danh 007 đã vận dụng nguyên tắc chứa trong như thế nào, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-   Ngài tiên sinh đã dùng vali nhiều lớp lồng nhau, mỗi lớp có mã số riêng.

Vali của điệp viên 007. (ảnh: nguồn internet)

Đệ tử:

-   Sử dụng vali này có điều gì bất tiện, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-   Điệp viên 007 đã từng nhiều lần kêu trời vì không mở được vali của chính mình do nhầm lẫn mã số của từng lớp. Cuộc đời thật công bằng: được cái nọ thì mất cái kia.

e. Chứa trong để phân lớp

Đệ tử:

- Có thể vận dụng nguyên tắc chứa trong để xếp lớp các đối tượng không, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

- Quan hệ chứa trong là một trong những quan hệ quan trọng thường gặp trong cuộc sống. Chẳng hạn, vào thời computer quan hệ "khiếp sợ" trong gia đình có thể được phân lớp như sau: cha thì khiếp sợ mẹ, mẹ thì khiếp sợ con cái.

 Ba cây nến lung linh sắp sáng một gia đình. (ảnh: nguồn internet)

Đệ tử:

-   Đó là trong gia đình, còn trong doanh nghiệp thì sao, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

- Cũng có thể phân lớp như thường. Chẳng hạn, trong doanh nghiệp quan hệ "quyền lực" được biểu hiện dưới dạng quyền lực của cấp dưới được chứa trong quyền lực của cấp trên.

 Cấp trên ủy quyền cho cấp dưới nã đạn. (ảnh: nguồn internet)

f. Chứa trong để định hình

Đệ tử:

-   Các nhà nông sáng tạo làm thế nào để tạo ra trái cây có hình thù thú vị như: quả dưa hấu hình trái tim, củ khoa lang hình con chó, trái táo hình vuông,..., thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-    Để định hình một đối tượng nào đó thì phương pháp đúc là một lựa chọn được tính đến trước tiên. Các nhà nông thường làm khuôn rồi nhét đối tượng cần đúc vào đó rồi đợi ngày thu hoạch.

 Định hình trái cây bằng khuôn. (ảnh: nguồn internet)

Định hình trái cây bằng khuôn. (ảnh: nguồn internet)

g. Chứa trong để khai thác

Đệ tử:

- Việc khai thác các không gian còn trống bên trong đối tượng thì sao, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-  Đây là hướng vận dụng nguyên tắc chứa trong dễ nhận thấy nhất trong cuộc sống. Hãy quan sát xem đối tượng có khoảng trống nào không rồi tìm cách khai thác khoảng trống đó. Chẳng hạn, cầu thang được khai thác làm thành những hộc tủ.

Hộc tủ chìm trong cầu thang. (ảnh: nguồn internet)

h. Chứa trong để vận chuyển

Đệ tử:

-   Có thể vận dụng nguyên tắc chứa trong để vận chuyển vật chất (lỏng, khí, hạt,...) không, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-   Các dây chuyền công nghệ thường dùng đường ống để vận chuyển nguyên vật liệu và thành phẩm trong quá trình sản xuất.

-   Ngay cả lĩnh vực giao thông cũng vận dụng nguyên tắc chứa trong, chẳng hạn đường hầm xuyên núi hay xuyên lòng sông, tàu điện ngầm, vận tải đường ống trên không,...

 Vận chuyển trong đường ống. (ảnh: nguồn internet)

Vận chuyển trong đường ống. (ảnh: nguồn internet)

i. Chứa trong để cách ly

Đệ tử:

-  Có thể vận dụng nguyên tắc chứa trong để cách ly đối tượng với môi trường xung quanh không, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-  Đây là một trong những hướng chính để khai thác nguyên tắc chứa trong. Khoa học thời đồ đá chứng tỏ rằng kích thước hạt bụi nhỏ hơn khe hở giữa các sợi vải khoảng 1.000-10.000 lần. Do đó, khẩu trang làm bằng vải hầu như không có tác dụng cách ly khói bụi, vi khuẩn,... trong dài hạn. Tuy vậy, vào thời computer thiên hạ vẫn đeo để khẩu trang khi ra đường để tâm hồn được bình an hơn.

 Chứa trong để cách ly. (ảnh: nguồn internet)

Đệ tử:

-   Thế thì nên dùng khẩu trang làm bằng gì? thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-   Ngoại trừ phổi, các bộ phận của cơ thể con người có thể cách ly với môi trường xung quanh bằng vật liệu màng cao su!

Chứa trong để cách ly. (ảnh: nguồn internet)

j. Chứa trong để giao nhau

Đệ tử:

- Nguyên tắc chứa trong có ý nghĩa gì trong việc thực hiện phép giao, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-  Theo lý thuyết tập hợp, phần giao của hai đối tượng chính là phần chung của hai đối tượng đó. Chẳng hạn, giao lộ là đoạn giao nhau giữa các con lộ. Phần giao này vừa thuộc con lộ này vừa thuộc con lộ kia. Nói cách khác, phần giao được chứa trong con lộ này đồng thời cũng được chứa trong con lộ kia.

 Phép giao. (ảnh: nguồn internet)

k. Chứa trong để chứa đựng

Đệ tử:

- Còn vận dụng nguyên tắc chứa trong để đựng thì sao, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

- Để đựng đối tượng nào thì đối tượng đó phải được chứa trong vật đựng.

 Chứa trong để đựng. (ảnh: nguồn internet)

Chứa trong để đựng. (ảnh: nguồn internet)

3. Hình ảnh gợi mở sáng tạo

Đệ tử:

-  Bề tui muốn rèn luyện tư duy về nguyên tắc chứa trong, thưa ngài tiên sinh?

Đạo sĩ:

-  Xem và suy ngẫm về các hình ảnh sau, hãy tìm cho ra một phương diện chứa trong nào đó trong mỗi hình ảnh.

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)

Rèn luyện tư duy chứa trong. (ảnh: nguồn internet)